آتش مقدس

آتش‌های مقدس زرتشتی به چند نوع آتش گفته میشود که به مراسم آیینی و یا داستان های اساطیری مربوط می شوند.
تاریخچه آتش

آتش از دیرباز مورد پذیرش ایرانیان باستان و هندو ها بوده است.هندوها آتش مقدس را آگنی می گفتند و برای آن قربانیانی تقدیم می داشتند.در ایران پیش از زردشت افسانه های در باره آتش وجود داشت که برخی از آنها در زامیاد یشت منعکس شده است.بنا براین یشت ستیزی میان آتر (ایزد نگاهبان آتش) و اژی دهاکه صورت کیگیرد.و نیز جایی آمده که آتر دیوی که بدنبال بازداشتن باران است را با آتش صاعقه شکست میدهد.



آتش های آیینی
آتش وهرام

از والاترین آتش در مراسم آیینی دین زرتشت است.برای تهیه این آتش شانزده آتش از شانزده منبع مختلف مانند آتشهای خانگی و صنعتی گردآوری میشود و طی مراسمی آیینی و طولانی 1128 بار تطهیر و پاکیزه میشود.در این مراسم فقط موبدانی میتوانند شرکت کنند که دشوارترین مراحل طهارت را گذرانده باشند.مراسم حمل آتش بهرام هم متفاوت است و آن را بر روی تختی می نشانند و چهار موبد آنرا حمل می کنند و دعاهای آیینی می خوانند.این آتش بدلیل وقت گیر و پرهزیه بودن بندرت برپا می شود.



موبدان زردشتی برابر آتش

آتش آدوران

این آتش بمراتب از نظر تهیه آسانتر از آتش بهرام است و بهمین منظور بیشتر برپا می شود.برای تهیه این آتش تنها چهار منبع کافی است اما مراسم حمل آن تقریبا شبیه مراسم مربوط به آتش وهرام است.


آتش دادگاه

ساده ترین نوع آتش است که در حقیقت نوع خانگی آتش مقدس نام دارد که برای گرما بخشیدن به کانون منازل از آن استفاده میشود.تطهیر این آتش باید توسط موبد انجام بگیرد اما افراد میتوانند در خانه به آن خدمت کنند به نحوی که هیزم و بوی خوش بر روی آن قرار بدهند.در منابع پهلوی از آتش دادگاه بگونه ی آدروگ نام برده شده است.


آتش های اساطیری

در اساطیر ایرانی که در یشت های اوستا منعکس شده اند نام سه آتش اساطیری وجود دارد. آتش فرنبغ , آتش گشنسب و آتش برزین مهر.در اساطیر آمده که هرسه این آتش ها بر پشت گاو اساطیری سریشوک در دوره تهمورث نگهداری میشد.شبی بر اثر طوفان این آتش ها به دریا می ریزند و از آنجا درحال سوختن به مردم روشنایی می بخشند.فرنبغ با موبدان , گشنسب با جنگجویان و فرمانروایان و برزین مهر با کشاورزان پیوند داشت.این آتش ها جمشید را در رسیدن به تاج و تخت یاری میکنند و جمشید نیز فرنبغ را بجای اصلی خود باز می گرداند.همین آتش فرنغ جمشید را در بازپس گیری فره خود یاری میدهد.آتش برزین مهر تا زمان گشتاسب راهنمای مردم بوده و پس از زرتشت اورا در الهامات یاری بخشیده است.آتش گشنسب در شیز آذربایجان هم گفته میشود تا زمان خسروپرویز روشن بوده است.



آتشکده آتش بهرام در یزد
آتش های مینوی

در مزدیسنا از آتش هایی نام برده شده که شکل مجسم ندارند و از آنها به آتش مینوی نیز یاد میشود.اینگونه آتش ها به عالم علوی و جهان نامرئی تعلق دارند و تنها فره آنهاست که میتواند به این جهان برسد.از این آتش ها پنج مورد هستند که نامشان در یسنای هفدهم بند یازدهم آمده است.
آتش برزیسوه که در گروتمان آفریده شده و آتشی است که در برابر اهورامزدا می سوزد.
آتش وهوفریانه آتشی است که در تن و بدن مردمان و جانوران جای دارد و در فرشگرد و زندگی آینده بازی خواهد کرد.آن را همان غریزه دانسته اند.
آتش اوروازیشته آتشی است که در گیاهان یافت می شود.
آتش وازیشته آتشی است که در ابرها یافت می شود.به عبارتی آن را آتش ایجاد کننده صاعقه نیز میگویند.
آتش سپنیشته آتشی است که مربوط به خانواده هاست و به کانون و روابط اعضای خانواده مربوط می شود.


جشن آذرگان

جشن آذرگان از مراسم آیینی مزدیسناست که جشن احترام به آتش خوانده می شود.در روز نهم ماه نهم یعنی آذر رخ میدهد.به گزارش ابوریحان بیرونی مردم در این روز به زیارت آتشکده ها می رفتند.این جشن مربوط به آتش هنوز برگزار می شود.